Λαϊκές Οργανώσεις Κοντέας

Χαιρετισμός στην εκδήλωση της ΑΕΚ για τον πολιτισμό .

Καταρχήν, και εκφράζοντας, πιστεύω, όλους τους τιμώμενους στη σημερινή εκδήλωση, θα ’θελα να ευχαριστήσω από καρδιάς την πρόσφατα ανασυσταθείσα Αθλητική Ένωση Κοντέας για την πρωτοβουλία της να μας τιμήσει για τη συμβολή μας στις πολιτιστικές δραστηριότητες του συλλόγου και του χωριού μας γενικότερα. Η Αθλητική Ένωση Κοντέας δεν διακρίθηκε μόνο ως ποδοσφαιρικό σωματείο, αλλά, μέσα από την πολυσχιδή δράση της αναδείχθηκε και σε κληρονόμο και συνεχιστή της πραγματικά πλούσιας πολιτιστικής παράδοσης του χωριού μας. Αυτό, μπορεί, ίσως, σήμερα με την εμπορευμαποίηση του ποδοσφαίρου εν πολλοίς να ξενίζει, αλλά τότε ποδόσφαιρο και πολιτισμός αποτελούσαν συγκοινωνούντα δοχεία, που μέσα από την κοινή στέγη του συλλόγου συνυπήρχαν και αλληλεπικοινωνούσαν, συμπληρώνοντας το ένα το άλλο. Αν ανατρέξει κάποιος στην πολιτιστική κίνηση της Κοντέας, θα δει ακριβώς ότι αυτή πρωτίστως οφειλόταν στη δράση των κατά καιρούς συλλόγων της. Έτσι, οι πρώτες θεατρικές παραστάσεις της περιόδου του Μεσοπολέμου στήνονται από γεωργικούς συλλόγους, με γνωστότερο για την περίπτωση του χωριού μας τον Γεωργικό Σύλλογο Τριπτόλεμος. Στη σχετική βιβλιογραφία αναφέρονται για την Κοντέα τέτοιες παραστάσεις ένα σχεδόν αιώνα πριν και πιο συγκεκριμένα από το 1924. Επρόκειτο, κυρίως, για παραστάσεις πατριωτικών ή θρησκευτικών έργων, όπως άλλωστε φανερώνουν και οι τίτλοι τους, με πρώτο που αναφέρεται το έργο με τον τίτλο Πατρίς (1924), για να ακολουθήσουν, μεταξύ άλλων, τα: Κύπρος και Ναΐται (1929), Χριστός Ανέστη, Σταυρός, Να ζει το Μεσολόγγι (1931) και άλλα. Το 1935, προς μεγάλη μας έκπληξη, συναντούμε στη βιβλιογραφία το ανέβασμα του Εμπόρου της Βενετίας του Σαίξπηρ. Γι’ αυτή την παράσταση, όντας παιδί ακόμα, μου πρωτομίλησε, απ’ ό,τι θυμάμαι, ο πατέρας μου που την παρακολούθησε, εκφράζοντας το θαυμασμό του για τον διδάξαντα που δεν ήταν άλλος από τον αυτοδίδαχτο σοφό του χωριού μας Αντώνη Χωματένο, που στάθηκε ο κινητήριος μοχλός των τότε πολιτιστικών δρωμένων. Βέβαια, από το ρεπερτόριο του Τριπτόλεμου δεν μπορούσαν να λείψουν τα θεατρικά έργα του συγχωριανού μας Τεύκρου Ανθία και συγκεκριμένα Ο γιόκας μας και η Δημοπρασία που ανέβηκαν το 1938 και το 1940, αντίστοιχα. Στο μεσοδιάστημα, το 1939, παρουσιάστηκε το έργο Η αγάπη νικητής του Παύλου Λιασίδη σε διδασκαλία του ίδιου του ποιητή. Την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και στα χρόνια που την ακολούθησαν η σκυτάλη της πολιτιστικής κίνησης στο χωριό μας περνά από τον Τριπτόλεμο στο τοπικό συντεχνιακό και νεολαιίστικο κίνημα. Προσωπικά ως θεατής θυμάμαι δυο παραστάσεις του 1959 που μου προκάλεσαν ιδιαίτερη εντύπωση. Η πρώτη αφορούσε το ανέβασμα από την τοπική Συντεχνία Εργατών τού έργου του Δημήτρη Μπόγρη Αρραβωνιάσματα. Απ’ ό,τι θυμάμαι τους πρωταγωνιστικούς ρόλους του Δημητρού και της Τζεβής ερμήνευσαν ο Ττοφής (Χριστόφορος) του Τζιωνή και η μικρότερη αδελφή του Κυριακού, ενώ σε άλλους ρόλους μετείχαν στην παράσταση (ανάμεσα σε άλλους που η μνήμη μου δεν συγκράτησε) ο Γιώρκος Σορόκκος και η Ελπίδα του Ξενοφού. Ωστόσο, η παράσταση που πραγματικά με καθήλωσε από πολλές απόψεις ως μικρό τότε θεατή, που μόλις είχε κλείσει τα δέκα του χρόνια, ήταν εκείνη του έργου Κύπρος και Ναΐται του Γεώργιου Σιβιτανίδη, που την υπέγραφε το σωματείο που σήμερα μας τιμά, η Αθλητική Ένωση Κοντέας, και η πρεμιέρα της δόθηκε την 25η Μαρτίου 1959. Μη μου ζητάτε να θυμηθώ λεπτομέρειες εκείνης της πραγματικά μνημειώδους για τα πολιτιστικά δρώμενα της κοινότητάς μας παράστασης. Η μνήμη, δυστυχώς, με το πέρασμα τόσων χρόνων από τότε, μόνο θραύσματα κράτησε απ’ αυτήν. Θυμάμαι, για παράδειγμα, ότι τους πρωταγωνιστικούς ρόλους υποδύθηκαν η Λούλλα του Κακαττίμη και ο Μιχάλης του Ττοφή του Λάρκου, ενώ από τους υπόλοιπους ρόλους θυμάμαι την πραγματικά εντυπωσιακή ερμηνεία του Αντρέα του Ττοφή του Λάρκου, καθώς και τις επί σκηνής παρουσίες του Γιώρκου Σορόκκου και του Αντρέα Βασιλειάδη. Τα στοιχεία, ωστόσο, που έδιναν μια ιδιαίτερη λαμπρότητα σε εκείνη την παράσταση ήταν τα σκηνικά και τα κοστούμια με τα δεύτερα μάλλον δανεισμένα από κάποιο επαγγελματικό θεατρικό σχήμα. Όσο για τα πρώτα, τα σκηνικά με το παλάτι και τους κήπους του και προπαντός με το σιντριβάνι του με τον πίδακα του πραγματικού νερού, αυτά αποκλειστικά οφείλονταν στο αξιοθαύμαστο ταλέντο και τον καλλιτεχνικό ζήλο του προικισμένου συγχωριανού μας Αντρέα Ήρωα. Μετά από όλα αυτά τα συμβάντα θα ήταν, ίσως, ανάξια οποιασδήποτε αναφοράς η δική μου ταπεινή συμμετοχή στα θεατρικά δρώμενα του χωριού μας, αν αυτή δεν είχε μια καθαρά συναισθηματική αξία για μένα, που να μου επιτρέψετε ευκαιρίας δοθείσης να τη μοιραστώ μαζί σας. Ήμουν μαθητής του δημοτικού σχολείου (ποια ακριβώς χρονολογία δεν θυμάμαι), όταν συμμετείχα σε μια παιδική παράσταση προς τιμή της 1ης του Ιούνη, Διεθνούς Μέρας του Παιδιού. Η υπόθεση του έργου, που το σκηνοθέτησε η Ελπίδα του Ξενοφού, αναφερόταν στην ειρήνη. Παρόλο που ο ίδιος δεν θυμάμαι το δικό μου ρόλο σ’ αυτό, εντούτοις κρατώ ακόμα στη μνήμη μου δυο από τις ερμηνείες του. Η μια αφορούσε τον κύριο ρόλο του έργου, που τον απέδωσε - βοηθούσης και της Ελπίδας - με παιδική αφέλεια και πειστική ειλικρίνεια η πολύ μικρή τότε Παναγιώτα, κόρη της Λουΐζας και του Σιαηλή Ππατσιά, ενώ τον επώνυμο ρόλο της Ειρήνης, αν καλά θυμάμαι, ζωντάνεψε επί σκηνής η Έλλη του Πηδκιά. Εκείνο που δεν θα ξεχάσω ποτέ δεν είναι τόσο αυτή καθ’ εαυτή η παράσταση όσο οι πρόβες που κάναμε πριν από αυτή στο εγκαταλειμμένο οίκημα που βρισκόταν απέναντι από το ιατρείο του Κούτα, δίπλα στο σπίτι του Χαρή της Τσιακολούς. Από τα λιγοστά υπάρχοντά του θυμάμαι ένα μεγάλο τραπέζι συνεδριάσεων, αρκετές καρέκλες και μια βιβλιοθήκη με κάποια βιβλία που όλα έφεραν τη σφραγίδα του Τριπτόλεμου και αποτελούσαν φαίνεται κληροδότημα του γεωργικού αυτού συλλόγου στο συντεχνιακό παράρτημα της Κοντέας που τον διαδέχθηκε. Στο ίδιο αυτό οίκημα κάναμε πολύ αργότερα, τέλη της δεκαετίας του ’60 ή αρχές της δεκαετίας του ’70, τις πρόβες για το ανέβασμα της θεατροποιημένης μορφής του έπους της 9 ης Ιουλίου 1821 του Βασίλη Μιχαηλίδη. Τους πρωταγωνιστικούς ρόλους του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού και του Κουτσιούκ Μεχμέτ απέδωσαν, αν δεν με απατά η μνήμη μου, ο Τάκης του Πασκαλή του Κρίτσιου και ο Αντώνης του Καλλή του Μάρα, αντίστοιχα. Όσο για μένα, περιορίστηκα στη γενική επιμέλεια της παράστασης. Αυτή όλη κι όλη ήταν η δική μου συμβολή στα θεατρικά δρώμενα της ΑΕΚ και του λαϊκού κινήματος του χωριού μας γενικότερα. Ωστόσο, η Κοντέα δεν διακρίθηκε μόνο για τις θεατρικές της παραστάσεις, άξιος συνεχιστής των οποίων είναι ο Θεατρικός Όμιλος Κοντεατών και Φίλων Τέρψις, που υπό την καθοδήγηση της Μαρίας Κρασιά συνεχίζει σήμερα τη λαμπρή αυτή παράδοση. Όπως ανάφερα και στη αρχή της ομιλίας μου, η πολιτιστική δραστηριότητα της ΑΕΚ ήταν πολυσχιδής και αν επέμενα ιδιαίτερα με το θέατρο, είναι γιατί το θέατρο περιλαμβάνει όλες τις μορφές τέχνης. Με αυτό, βέβαια, δεν υποτιμούμε τις επιδόσεις της ΑΕΚ σε άλλους τομείς του πολιτισμού όπως η σύσταση χορευτικών συγκροτημάτων και χορωδιών ή η οργάνωση και λειτουργία μπάντων και άλλες μουσικές διοργανώσεις. Γιατί και σε αυτούς τους τομείς οι επιδόσεις της ΑΕΚ και των συν αυτή οργανωμένων συνόλων του χωριού μας ήταν πραγματικά αξιοζήλευτες. Λόγω του πολυπληθούς των ατόμων που συμμετείχαν σε αυτές τις διοργανώσεις, θα αναφερθώ ονομαστικά μόνο στην περίπτωση του Λάρκου Λάρκου, του ακάματου χοροδιδασκάλου που ήταν η ψυχή των χορωδιών του χωριού μας και ο οποίος συνέχισε με το συγκρότημα «Η παλιά παρέα», τις χορωδιακές και γενικότερες μουσικές παραδόσεις του κατεχόμενου χωριού μας στην προσφυγιά. Πριν κλείσω τον χαιρετισμό μου στη σημερινή σύναξη, θα ’θελα να ζητήσω συγγνώμη από όσους, ζώντες και νεκρούς, δεν μνημόνεψα ονομαστικά για την προσφορά τους μέσα από την ΑΕΚ και τους προκάτοχούς της στην πολιτισμική προκοπή του χωριού μας. Βλέπετε, κι αν ακόμα δεν διέφευγαν από τη μνήμη μου, είναι τόσο πολλοί που θα χρειάζονταν ολόκληρα κατάστιχα και όχι μια σύντομη ομιλία για να χωρέσουν. Τελειώνω, λοιπόν, με την πεποίθηση ότι η πρόσφατη ανασύσταση της ΑΕΚ θα δώσει νέα ώθηση στις πολιτιστικές δραστηριότητες και παραδόσεις του χωριού μας.

Θωμάς Συμεού Κοφίνου, 14 Μαΐου 2023