Λαϊκές Οργανώσεις Κοντέας

Αγαπητή Φλόγα Ανθία,

Αγαπητοί Συγχωριανοί, 

Αγαπητοί φίλοι και φίλες,

Αγαπητοί κάτοικοι της Κοντέας ,

Πορευτήκαμε σήμερα εδώ στο αγαπημένο μας χωριό, για να τιμήσουμε τη μνήμη ενός άξιου τέκνου της Κοντέας, ενός παγκόσμιου ποιητή, αγωνιστή της ελευθερίας, του Τεύκρου Ανθία,56 χρόνια μετά το θάνατο του.

Ο Τεύκρος Ανθίας, λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Ανδρέα Παύλου, γεννήθηκε στο χωριό μας το 1903, πέθανε στο Λονδίνο στις 8 Νοεμβρίου 1968 και τάφηκε εδώ, στη γή που τον γέννησε ,στη γενέτειρα του Κοντέα, με δική του επιθυμία.

Με πρωτοβουλία της Αθλητικής Ένωσης Κοντέας (ΑΕΚ),εγκαινιάζουμε σήμερα αυτό το μνημείο ,σε αντικατάσταση της γκρεμισμένης ταφόπλακας  του τάφου του Τεύκρου Ανθία. Τα μνημεία μας δεν πρέπει να χάνονται,είναι τα αποτυπώματα της ιστορίας μας,είναι οι πατημασιές  των προγόνων μας πάνω στη γή.                                                                                Θεσμοθετούμε πλέον αυτή την εκδήλωση,το μνημόσυνο του Τεύκρου Ανθία, μέσα στα πλάισια των επισκέψεων μας στην Κοντέα.                                                                                  Εντάσσουμε αυτή την εκδήλωση στη «Κληρονομιά»  της Κοντέας,ως συνέχεια των όσων έχουν γίνει μέχρι σήμερα,όπως την αναστήλωση της εκκλησίας  και των λιακοτών του Αγίου Χαραλάμπους και τη δημιουργία του Πάρκου Ειρήνς,τα οποία αναδεικνύουν το αποτέλεσμα της αποφασιστικότητας μας προκειμένου να έχουμε επαφή και να διατηρούμε τις μνήμες ζωντανές με τις ρίζες μας.

Ο Τεύκρος Ανθίας,γέννημα της Κοντέας το 1903,καταγόταν από φτωχή αγροτική οικογένεια. Όταν ήταν τριών χρονών εξαφανίστηκε από το σπίτι του από το πρωί ως το σούρουπο, γυρεύοντας τον ήλιο, όπως είπε στη μάνα του.

Γύριζε τα χωριά σαν παιδάκι 10 χρονών µαζί µε τον πατέρα του σαν «ποιηταρούδι νηστικό», όπως γράφει ο ίδιος.

Στα χωριά απάγγελλε  και πουλούσε τα ποιήµατά του, και µ’ αυτό τον τρόπο συντηρούσε την οικογένειά του. Έτσι τον άκουσε ο Μητροπολίτης Κιτίου Μεταξάκης,  ενθουσιάστηκε µε τον νεαρό και τον βοήθησε να σπουδάσει στο Λύκειο Λάρνακας και στη συνέχεια στο Ιεροδιδασκαλείο Λάρνακας.

Στο Εµπορικό Λύκειο της Λάρνακας το 1916-17, τυπώνει και κυκλοφορεί ποιήµατα σαν το «Ξύπνα Λαέ», περιγράφοντας σκηνές πείνας, δυστυχίας και ορφάνιας.

Δουλεύει σαν δάσκαλος στην Χοιροκοιτία και στη Λάσα της Πάφου το 1922-24 και µετά φεύγει για την Ελλάδα για να σπουδάσει Φιλολογία. Λόγω οικονοµικών δισκολιών εργάζεται ως δάσκαλος στην Σπάρτη και µετά στο Σκλαβοχώρι (1924-26).

Στην Σπάρτη πρωτοεκδίδει το περιοδικό «Φλόγα». Επιστρέφει στην Αθήνα  το 1926 όπου αρχίζει την αλήτικη ζωή.Γυρίζει τις ταβέρνες µε την παρέα του Βάρναλη, Βουρνά και άλλους. Αλήτης άστεγος, µπήκε γρήγορα στον κύκλο της νέας δηµιουργικής παρέας της Αθήνας.

Αυτή η εµπειρία του καταγράφεται το 1928  στην ποιητική του συλλογή τα «Σφυρίγµατα του Αλήτη». Μια συλλογή µε καινούργια φωνή που τράνταξε την εποχή της , που παραµένει σηµαντικός σταθµός στη νεοελληνική ποίηση. Ο «αλήτης» αναζητεί τον αληθινό εαυτό του, ένα σύμπαν έξω από την αλλοτρίωση, τη µιζέρια.

Ο Ανθίας γυρίζει στην Κύπρο απο την Ελλάδα, το 1930. Μπαίνει στο νεοσύστατο ΚΚΚ. Αφοσιώνεται στον αγώνα, χρησιµοποιώντας την πένα του σαν θαυµάσιο όπλο και αρχίζει να δηµοσιογραφεί.                                                                                               

Τον 1931, εξαιτίας της συμμετοχής του στο κίνημα των Οκτωβριανών, συνελήφθη από τους Άγγλους (πυροβολήθηκε µάλιστα στο αριστερό χέρι) κι εκτοπίστηκε με περιορισμό, στο απομακρισμένο τουρκοκυπριακό  χωριό Ανδρολίκου,στον Ακάμα όπου του απαγορεύτηκε να μιλά  ή να συνευρίσκεται με πέραν των δύο ατόμων!                      Στην Ανδρολίκου ο  ποιητής μαζεύει τους Τούρκους κατοίκους του χωριού τα βράδια στο καφενείο και τους μαθαίνει ελληνικά. Η  φωτογραφία του παρέμενε στον τοίχο του τούρκικου καφενείου έως και το 1956.

Από το 1930-1948, γράφει  σε διάφορες εφηµερίδες – συντάκτης της «Πρωινής» και µετά της «Ελευθερίας». Το 1930 εκδίδει τη συλλογή «Άγιε Σατάν, Ελέησον Με» - καταδίκη µιας εποχής όπου κυριαρχεί το κέρδος, ο πόλεµος, η εκµετάλλευση, η κοινωνική ανισότητα και η υποκρισία.

Το 1931 εκδίδει τη συλλογή «Δευτέρα Παρουσία», που έγινε αφορµή να αφοριστεί από την εκκλησία. Ήρωές του είναι άνθρωποι εκµεταλλευόµενοι, οργισµένοι, επαναστατηµένοι. Ένα έργο κοινωνικό και φιλοσοφικό, που παρουσιάζει όλους τους καταπιεσµένους της Γης.

Από το 1930-48 γράφει πεζά, νουβέλες, θεατρικά έργα, διηγήµατα, λαογραφικά κείµενα λαϊκά και επαναστατικά τραγούδια, με επίκεντρο την ελπίδα για κοινωνική αλλαγή, την πάλη εναντίον της ξένης κυριαρχίας για δικαίωση και ελευθερία.

Το 1948 φεύγει για το Λονδίνο.Τραγουδιστής των σύγχρονων καταστάσεων και ανήσυχο πνεύµα, ήθελε να πλατύνει τους ορίζοντές του, να συνεισφέρει στην ανάπτυξη και εκπαίδευση της Κυπριακής Παροικίας, και να µορφώσει τα παιδιά του. Ο ίδιος αυτοδηµιούργητος ήθελε να δώσει όσο πιο πολλές ευκαιρίες στα παιδιά του και µια καλή µόρφωση. Ο ίδιος ήταν πολίτης του κόσµου «Πλάτυνε η σκέψη τη ζωή τόσο πολύ,τόσο πολύ,που έκανε ο άνθρωπος την γη και όλο το σύµπαν σπίτι».

Στο Λονδίνο από το 1948 ασχολείται ενεργά πολιτιστικά και πολιτικά. Συνεχίζει την έκδοση των περιοδικών Φλόγα και Σπίθα .Συνεργάζεται με τον Μιχάλη Κακογιάννη  στην Ελληνική Υπηρεσία του Βρετανικού Ραδιοφώνου. Εργάζεται στο Βήµα. Εκεί έγραψε πάρα πολλά άρθρα για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούσαν οι Κύπριοι – σε υγρά υπόγεια και δουλειές κακοπληρωµένες και άθλιες. Μπορούμε να δούµε σε αυτά όχι µόνο τον οργισµένο ανθρωπιστή αλλά και τον καλό κοινωνιολόγο.

Σε αυτήν την περίοδο µε δική του πρωτοβουλία ιδρύθηκε η Ελληνική Σχολή Λονδίνου το 1953-4. Μαζί µε τον Σύλλογο Ελλήνων Γονέων µπορέσανε να εξασφαλίσουνε κτίριο στο Camden Town για το Ελληνικό Σχολείο Λονδίνου. Εκεί ο Ανθίας δίδασκε τα παιδιά Ελληνικά, πολιτιστικά και ιστορικά θέµατα για την Κύπρο, για την προέλευσή τους.

Επιστρέφει στην Κύπρο το 1955 – µετά το ξέσπασµα του ένοπλου αγώνα το θεώρησε σηµαντικό να επιστρέψει στην Κύπρο σ’ αυτή την δύσκολη περίοδο γιατί ήθελε να προσφέρει στην αριστερά. Ο Ανθίας εργάζεται σαν συντάκτης της εφηµερίδας του ΑΚΕΛ Νέος Δηµοκράτης. Συλλαμβάνεται από τους Άγγλους και κρατείται στα κρατητήρια Δεκέλειας µαζί µε όλους τους συντρόφους του στην εφηµερίδα. Αργότερα τον πήραν οι Άγγλοι στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας. Πριν γίνει αυτό είχε λάβει  και απειλές για τα παιδιά του από την ΕΟΚΑ. Σχήμα οξύμωρο!

Στα κρατητήρια παθαίνει καρδιακή προσβολή και μεταφέρεται στο Γενικό Νοσοκοµείο απ’όπου γράφει:

Κι ίχνη καρδιάς να ζούνε μέσα μου   θα τραγουδώ και θ’αλαλάζω                                                                                                για σένα άτιμη ζωή, για  Σε γαλανομάτα Λευτεριά!

Το 1956  ο Ανθίας προχωρεί στην έκδοση της εφημερίδας Χαραυγή  που το όνομα ήταν  δική του ιδέα.

Το καλοκαίρι το 1957 επιστρέφει με την οικογένεια του στο Λονδίνο. Ο Ανθίας δεν µπορούσε να ανεχτεί τις συνθήκες του περιορισμού της ελευθερίας και εγκλωβισμού του στην εντός των τειχών Λευκωσία από τους Άγγλους αποικιστές.                                       Στο Λονδίνο εργάζεται ως διευθυντής στο Βήµα και ανταποκριτής της Χαραυγής.

Τα τελευταία του έργα γράφτηκαν στην Αγγλία. «Η Κυπριακή Τραγωδία» το 1965 ήταν εµπνευσµένη από τα γεγονότα της Τηλλυρίας και τον διαχωρισµό Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων.

Στις 8 Νοεµβρίου του1968 στο Λονδίνο,τον πρόδωσε για τελευταία φορά η μεγάλη του καρδιά. Νεαρός τότε,θυμάμαι την μεγάλη λαοθάλασσα ξεκινούσε από την εκκλησία μέχρι εδώ που τον συνόδευσε στην τελευταία του κατοικία, εδώ,όπως αυτός το επιθυμούσε.

 Ο Ανθίας ήταν ποιητής της σύγχρονης εποχής, δραστήριος, εργατικός, αφοσιωµένος στην δηµιουργικότητα και προς ένα καλύτερο αύριο.

Ήταν πρωτοπόρος στις λογοτεχνικές µορφές που διάλεξε. Ήταν πρωτοπόρο πνεύµα στη θεωρία και στην πράξη. Δεν φοβόταν την πάλη µε τα καθιερωµένα, δεν φοβόταν την φτώχεια. Ήταν αφοσιωµένος πάντοτε σ’ ένα καλύτερο αύριο.

Ήταν διανοούµενος, αλλά ταυτόχρονα άνθρωπος του λαού. Γι’ αυτό και η ποίησή του µιλά και στον απλό αγρότη και στον διανοούµενο.

Πάνω απ’όλα ήταν ο ποιητής της πάλης για την ελευθερία.

Τεύκρο Ανθία,                                                                                                                 

Σε ευχαριστούμε για το έργο σου!                                                                                                                                                                                                           Νιώθουμε περήφανοι για  το έργο σου!                                                                                            Νιώθουμε        περήφανοι  για την καταγωγή σου,                                                                                                    Νιώθουμε περήφανοι  για την  ίδια καταγωγή μας,                                                                                                                 Θα συνεχίζουμε το έργο σου, το έργο της πάλης για ελευθερία, τον αγώνα για επανένωση της πατρίδας μας, και ναι!                                                                            

    Θα σε φωνάξουμε απ’τον τάφο σου ναρθείς στα γιορτινά ντυμένος,να σέρνουμε της νίκης τον χορό,να τραγουδάμε στη λυγερή γαλανομάτα Λευτεριά!

Αιωνία σου η μνήμη.